รู้ทัน วัณโรค และการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอด

วัณโรค คืออะไร?

สาเหตุของโรควัณโรค

1. การติดเชื้อระยะแฝง ซึ่งผู้ป่วยวัณโรค ส่วนใหญ่จะอยู่ในระยะนี้ เป็นระยะที่ผู้ป่วยจะไม่มีอาการและไม่แพร่เชื้อไปยังผู้อื่น หรืออาจจะแสดงอาการเพียงเล็กน้อย
2. ระยะแสดงอาการหรือระยะกำเริบ เป็นระยะที่เชื้อได้รับการกระตุ้นจนเกิดอาการต่าง ๆ ซึ่งจากสถิติพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อจะมีเพียง 10% เท่านั้นที่อยู่ในระยะนี้ โดย 5% จะป่วยเป็นวัณโรคภายใน 2 ปี ส่วนอีก 5% จะป่วยเป็นวัณโรคหลังจาก 2 ปีไปแล้ว ซึ่งหากผู้ป่วยได้รับการรักษาก็จะหายขาดจากโรคได้ แต่ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและถูกวิธี ผู้ป่วยร้อยละ 50-65 จะเสียชีวิตภายใน 5 ปี

อันตรายของวัณโรคระยะแฝง

สัญญาณบ่งบอกอาการของวัณโรค

1. เริ่มมีอาการไอติดต่อกันนานเกินกว่า 2 สัปดาห์ อาจเป็นได้ทั้งแบบไอแห้งๆ ไอมีเสมหะ หรือไอมีเสมหะปนเลือด ร่วมกับมีอาการคล้ายไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ มีอาการครั่นเนื้อครั่นตัว มีไข้ต่ำ ๆ ช่วงบ่ายหรือค่ำ
2. มีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลดลงอย่างรวดเร็วโดยไม่ทราบสาเหตุ
3. เหงื่อออกมากผิดปกติช่วงกลางคืน ลักษณะอาการเป็นแบบเรื้อรังต่อเนื่องนาน 2-3 สัปดาห์ หรือมากกว่านั้น
4. ผู้ป่วยวัณโรคบางราย อาจมีอาการแน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หอบเหนื่อยง่าย เจ็บหน้าอกในขณะไอหรือหายใจเข้าลึก ๆ
5. ผู้ป่วยอาจมีอาการไอออกมาเป็นเลือดสีแดงหรือดำได้ ซึ่งมักจะออกมาในปริมาณไม่มาก
6. ส่วนในผู้ป่วยที่เป็นเรื้อรังมานาน หรืออยู่ในระยะลุกลามมาก จะมีลักษณะซูบผอม ซีด หรือหายใจหอบ

ปัจจัยเสี่ยงและการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัณโรคปอด

• หลีกเลี่ยงหรืองดการสูบบุหรี่ งดดื่มแอลกอฮอล์ 
• กรณีพ่อแม่ที่ป่วยเป็นวัณโรค ควรแยกออกห่างจากลูก ไม่กอดหรือสัมผัสใกล้ชิดจนกว่าจะตรวจไม่พบเชื้อแล้ว
• กินอาหารที่มีประโยชน์ทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารครบทั้ง 5 หมู่อย่างสมดุล และพักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอ
• ป้องกันการแพร่เชื้อ โดยขณะไอหรือจามควรใช้ผ้าหรือกระดาษทิชชู่ปิดปากทุกครั้ง ส่วนเสมหะควรบ้วนลงในภาชนะที่มีฝาปิดมิดชิด
• หากหลังกินยาแล้ว มีอาการอาการจะดีขึ้นก็ไม่ควรหยุดยาเอง เพราะอาจทำให้เชื้อดื้อยา รักษาให้หายได้ยาก
• ควรไปพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ