กระดูกสันหลังคด สาเหตุของโรค และแนวทางการรักษา

กระดูกสันหลังคด เป็นอาการของโรคที่พบได้มากในวัยกลางคนและผู้สูงอายุ แต่ปัจจุบันยังพบอาการเหล่านี้ได้ในคนหนุ่มสาววัยทำงานรวมทั้งในกลุ่มวัยรุ่นและวัยเด็ก ที่ต้องให้ความสำคัญคืออาการของกระดูกสันหลังคดส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นแบบไม่ทราบสาเหตุ ต้องอาศัยการสังเกตและตรวจคัดกรอง เพื่อป้องกันความรุนแรงของโรค 

อาการกระดูกสันหลังคด คืออะไร ?

กระดูกสันหลังคด (Scoliosis) คือลักษณะอาการที่แนวกระดูกสันหลังผิดรูปจากปกติ ซึ่งกระดูกสันหลังของคนทั่วไป จะมีกระดูกเรียงต่อกันทั้งหมดเป็นแนวเส้นตรง แต่ในผู้ที่เป็นกระดูกสันหลังคด กระดูกจะกลายเป็นโค้งงอ คดงอ บิดเบี้ยวไปทางด้านข้าง ส่งผลให้ไหล่ เอว สะโพกไม่เท่ากัน มีลักษณะคล้ายตัวซีหรือตัวเอส ทำให้ร่างกายเสียสมดุลการทรงตัวส่งผลกระทบกับการใช้ชีวิต

สาเหตุการเกิดโรคกระดูกสันหลังคด

1. อาการกระดูกสันหลังคด ที่เป็นมาตั้งแต่เกิดโดยไม่ทราบสาเหตุ  กรณีนี้อาจเกิดจากการทานยาบางชนิดของคุณแม่ระหว่างตั้งครรภ์ หรือเกิดจากเด็กมีการสร้างกระดูกสันหลังผิดปกติตั้งแต่อยู่ในท้อง เช่น กระดูกสันหลังมีการเชื่อมติดกันผิดรูป หรือกระดูกสันหลังแหว่ง
2. กระดูกสันหลังปกติตั้งแต่แรกเกิด แต่เริ่มมีการคดในภายหลัง กรณีนี้อาจเกิดจากกระดูกสันหลังเจริญเติบโตผิดปกติ โดยค่อย ๆ เพิ่มองศาความเอียงขึ้นเรื่อย ๆ มีสาเหตุมาจากสารฮอร์โมนบางอย่างที่ควบคุมการทำงานของระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัวทำงานผิดปกติ ส่งผลให้กระดูกสันหลังคด ซึ่งเป็นสาเหตุใหญ่พบได้ประมาณร้อยละ 80
3. เกิดจากโรคทางระบบประสาทหรือระบบกล้ามเนื้อผิดปกติ เช่น มีความผิดปกติของสมอง สมองพิการ โรคโปลิโอ หรือโรคของระบบกล้ามเนื้อ มีโอกาสทำให้กระดูกสันหลังคดได้
4. กระดูกสันหลังคดจากกระดูกเสื่อม เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกระดูกสันหลังจากการใช้งานหนักติดต่อกันเป็นเวลานาน พบมากในผู้สูงอายุและผู้ที่ต้องนั่งทำงานติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ

ลักษณะอาการและผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย

1. ผู้ที่กระดูกสันหลังคด ลักษณะของไหล่จะไม่เท่ากัน
2. ลักษณะพิการ แนวสะโพกเอียง เอวไม่เสมอกัน สะโพกสองข้างสูงต่ำไม่เท่ากัน
3. กระดูกสะบักนูนไม่เท่ากัน
4. มีปัญหาสุขภาพ มักมีอาการปวดหลัง เป็นอาการปวดเรื้อรังที่ส่งผลค่อคุณภาพชีวิต
5. มีปัญหาทางระบบหายใจ และมีอาการหอบเหนื่อยง่ายกว่าคนที่มีรูปร่างปกติ
6. มักมีโรคแทรกร้อง เช่น เป็นโรคปอดบวม ปอดอักเสบ
7. อาการกระดูกสันหลังคด ส่งผลให้หัวใจทำงานหนักจนสามารถเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวได้
8. ปัญหาเกี่ยวกับรูปลักษณ์ ความผิดปกติของกระดูกที่เห็นได้อย่างชัดเจน เช่น เอวและลำตัวเบี้ยว ทำให้ผู้ป่วยกังวลเกี่ยวกับรูปลักษณ์ของตนเอง

แนวทางการรักษาอาการกระดูกสันหลังคด

สำหรับแนวทางการรักษาโรคกระดูกสันหลังคด สามารถรักษาได้หลายวิธีขึ้นอยู่กับการวินิจฉัยของแพทย์ ว่าอาการของผู้ป่วยมีความรุนแรงอยู่ในระยะใด โดยทั่วไปการรักษาทำได้ 2 แนวทาง ได้แก่ การรักษาด้วยกระบวนการทางการแพทย์ และการรักษาด้วยตัวเอง ดังนี้

การรักษาด้วยกระบวนการทางการแพทย์

• รักษาด้วยการผ่าตัด  หากการรักษาด้วยวิธีการอื่นไม่ได้ช่วยชะลอความรุนแรงของโรค แพทย์จะแนะนำให้ใช้วิธีรักษาด้วยการผ่าตัด
• การใส่เสื้อเกราะดัดหลัง เหมาะสมกับผู้ป่วยที่กระดูกสันหลังยังคงมีการเจริญเติบโตเพื่อป้องกันไม่ให้กระดูดคดงอมากยิ่งขึ้น ผู้ป่วยอาจใส่เสื้อเกราะดัดหลังไว้ตลอดเวลา หรือใส่เฉพาะเวลานอน ขึ้นอยู่กับอาการและการวินิจฉัยจากผู้เชี่ยวชาญ
• การรักษาอาการกระดูกสันหลังคด ด้วยวิธีกายภาพบำบัด โดยการสอนการจัดท่าขณะนอน การทรงท่า และการออกกำลังกายต่าง ๆที่เหมาะสมจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อช่วยรักษาให้กระดูกสันหลังกลับเข้าสู่แนวเดิม หรือให้ใกล้เคียงแนวปกติให้มากที่สุด

การรักษาด้วยตัวเอง

• การออกกำลังกายด้วยวิธีเฉพาะที่เหมาะสมกับอาการกระดูกสันหลังคดของผู้ป่วยแต่ละบุคคล เพื่อช่วยรักษาให้กระดูกสันหลังกลับเข้าสู่แนวเดิม หรือให้ใกล้เคียงแนวปกติให้มากที่สุด
• การฝึกการหายใจให้ถูกต้องเพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของปอด
• รับประทานยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อมีอาการ แต่ต้องได้รับแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชเท่านั้น
• การรักษาด้วยวิธีกายภาพบำบัด ที่สามารถทำได้ด้วยตนเอง เช่น การรักษาทางกายภาพบำบัดตั้งแต่ระยะแรก โดยเริ่มจากการปรับท่านั่ง ท่ายืน และการออกกำลังกายในเบื้องต้นจากการสอนหรือแนะนำท่าทางต่าง ๆ จากผู้เชี่ยวชาญ

อาการกระดูกสันหลังคด เป็นอาการที่แนวกระดูกสันหลังผิดรูปซึ่งเกิดได้จากหลายสาเหตุ คนส่วนใหญ่มักเข้าใจผิดว่าเป็นอาการกระดูกเสื่อมชนิดหนึ่ง ที่มักเกิดกับผู้สูงอายุเท่านั้น แต่ความเป็นจริงโรคนี้เกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย และที่น่ากลัวสำหรับผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงคืออาการกระดูกสันหลังเสื่อมอาจค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงและไม่พบความผิดปกติหากไม่สังเกต เมื่อแสดงอาการที่ชัดเจนมักยากต่อการรักษา ดังนั้นการดูแลสุขภาพเพื่อให้ปลอดภัยจากโรคนี้ หรือลดความรุนแรงของโรคจะต้องเริ่มต้นจากตัวเรา เมื่อพบความผิดปกติและเข้ารับการรักษาโดยเร็ว ก็จะช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาเคลื่อนไหวได้ใกล้เคียงปกติและมีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่าเดิม