วิธีรักษาโรคไซนัสอักเสบ ด้วยสมุนไพรและการสูดไอน้ำร้อน

โรคไซนัส เป็นอาการทางระบบทางเดินหายใจคล้ายอาการเป็นหวัด แต่มีอาการที่รุนแรงมากกว่า หากเป็นมากอยู่ในขั้นไซนัสอักเสบจะมีอาการปวดตามโพรงจมูก คัดจมูก ปวดบริเวณโหนกแก้ม ปวดหน้าผาก และบริเวณหัวคิ้ว กรณีรู้ตัวว่าเป็นไซนัสและอาการยังไม่รุนแรง สามารถดูแลรักษาเพื่อบรรเทาอาการหรือรักษาให้หายขาดได้หลายวิธี

โรคไซนัส และสาเหตุของโรคไซนัสอักเสบ

ไซนัส คือโพรงอากาศบริเวณใบหน้าและฐานของกะโหลกศีรษะที่มีรูเปิด ติดต่อกับช่องจมูก ภายในไซนัสมีเยื่อบาง ๆ บุอยู่แบบเดียวกับเยื่อบุในช่องปาก เยื่อบุบาง ๆ นี้ต่อเป็นผืนเดียวกันกับเยื่อบุภายในช่องจมูกและปาก 

ส่วนอาการไซนัสอักเสบ หมายถึง ภาวะที่มีการอักเสบของเยื่อบุภายในไซนัสที่เกิดจากการติดเชื้อ หากมีอาการที่รุนแรง เช่น มีอาการไซนัสอักเสบเรื้อรังอาการอาจเปลี่ยนแปลงเป็นริดสีดวงจมูก มีการอักเสบติดเชื้อและกลายเป็นหนองในโพรงจมูก

อาการของโรคไซนัสอักเสบ

อาการไซนัสอักเสบ จะแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ตามระยะเวลาการเกิดโรค ได้แก่ ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน ซึ่งสามารถรักษาหายภายในระยะเวลา 3 เดือนระยะนี้จะมีอาการคล้ายกับไข้หวัดหรือภูมิแพ้ทั่วไป แต่หากมีการอักเสบเรื้อรังกินระยะเวลาในการรักษานานเกินกว่า 3 เดือน จะเรียกว่า ไซนัสอักเสบเรื้อรัง และมีอาการที่รุนแรงกว่า เช่น

1. มีอาการปวดตื้อๆบริเวณหน้าผาก บริเวณโหนกแก้ม 
2. บางครั้งอาจมีอาการปวดร้าวไปที่ศีรษะ 
3. น้ำมูกมีสีเขียวเหลืองมีกลิ่นเหม็น 
4. ลมหายใจมีกลิ่น จมูกได้กลิ่นน้อยลง และอาจมีอาการไข้ร่วมด้วย

การวินิจฉัยและรักษาโรคไซนัสอักเสบ

การวินิจฉัยไซนัสอักเสบ แพทย์จะทำการซักประวัติ การตรวจโพรงจมูก ในรายที่อาการและอาการแสดงไม่สัมพันธ์กันหรือในรายที่ยากต่อการวินิจฉัยจากวิธีแรก ๆ แพทย์อาจตรวจรักษาจากภาพรังสีเอกซเรย์ และการส่งเพาะเชื้อช่วยในรายที่ไม่ตอบสนองต่อการให้ยาต้านจุลชีพหรือสงสัยเชื้อดื้อยา

ด้านการรักษาโรคไซนัสอักเสบ ทำได้หลายวิธี เช่น รักษาโดยการกำจัดเชื้อโรคที่เป็นสาเหตุด้วยการให้ยาต้านจุลชีพเพื่อให้อาการของโรคดีขึ้น รักษาโดยการทำให้เลือดไหวเวียนของสารคัดหลั่งและอากาศภายในไซนัสดีขึ้น เช่น การพ่นยา การผ่าตัด การล้างจมูกด้วยน้ำเกลืออุ่นๆ การรักษาด้วยสมุนไพร หรือรักษาด้วยวิธีธรรมชาติบำบัด ร่วมกับการดูแลสุขภาพด้วยการออกกำลังกายตามความเหมาะสม เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ประเภทผัก และผลไม้ 

การบำบัดรักษาด้วยวิธีสูดไอน้ำร้อน

วิธีบำบัดรักษาโรคไซนัสอักเสบ ด้วยการสูดไอน้ำร้อน จากการศึกษาพบว่าการสูดอากาศที่อุ่นและชื้นจะทำให้โพรงจมูกโล่งขึ้น ทำให้อาการของโรคบรรเทาลงได้ ขั้นตอนการสูดไอน้ำ มีดังนี้

1. ต้มน้ำให้เดือด จากนั้นเทน้ำร้อนที่เดือดแล้ลงในภาชนะหรืออ่างที่ทำจากวัสดุทนความร้อน
2. หากอาการยังเป็นไม่มาก หรือแพทย์ไม่ได้สั่งยาเพื่อให้เติมลงในน้ำเดือด ก็สามารถเริ่มขึ้นตอนการสูดไอน้ำร้อนได้เลย ในกรณีที่แพทย์สั่งยาเพื่อเติมลงในน้ำเดือน ควรเติมยาลงไปในปริมาณน้อยๆก่อน 
3. ใช้ผ้าผืนใหญ่ ๆ คลุมศีรษะและภาชนะที่ใส่น้ำร้อน จากนั้นยื่นหน้าไปอังอยู่เหนือน้ำร้อน สูดหายใจเข้าออกตามปกติ อาจพักชั่วคราวโดยการเอาหน้าออกจากน้ำร้อนเป็นระยะ ๆ
4. ควรสูดไอน้ำร้อนจนกว่าไอน้ำจะหมด หากมีอาการคัดจมูกหรือต้องพ่นยา ควรพ่นยาหลังจากสูดไอน้ำร้อน เพราะยาจะเข้าไปสัมผัสเยื่อบุจมูกได้สะดวกทำให้ออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น

สมุนไพรที่มีสรรพคุณในการรักษาไซนัสอักเสบ

สมุนไพรพื้นบ้านที่มีสรรพคุณในการรักษาอาการไซนัสอักเสบ มีหลายชนิด ซึ่งส่วนใหญ่มีส่วนประกอบของน้ำมันหอมระเหยและเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อน เพื่อช่วยให้เลือดลมไหลเวียนสะดวก ทำให้รู้สึกโล่ง บรรเทาอาการคัดแน่นจมูก เช่น

1. ฟ้าทะลายโจร มีสรรพคุณในการรักษาโรคระบบทางเดินหายใจ แก้อาการปวดหัว น้ำมูกไหล ในการศึกษาวิจัยพบว่า สามารถใช้ฟ้าทะลายโจรป้องกันและรักษาหวัด  ไซนัสอักเสบ  ชนิดไม่รุนแรง หลอดลมอักเสบ คออักเสบ และทอนซิลอักเสบได้ ตรงกับอาการที่มักเกิดหลังจากสัมผัสสะสมฝุ่นพิษแบบเฉียบพลันได้
2. พริกไทย เนื่องจากในพริกไทยมีสารอาหารสำคัญที่มีส่วนทำให้อาการอักเสบของเยื่อบุจมูกลดลง 
3. หอมแดงสด มีสรรพคุณแก้หวัด คัดจมูก แก้อาการอักเสบและมีฤทธิ์เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ และช่วยขยายหลอดลม
4. ขมิ้นชัน เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระสูง และมีฤทธิ์เสริมภูมิคุ้มกัน
5. รางจืด ได้ชื่อว่าเป็นราชายาแก้พิษ มีสรรพคุณโดดเด่นเรื่องการล้างพิษ แก้พิษ ลดอาการแพ้ และต้านอนุมูลอิสระ 
6. มะขามป้อม เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางยา ช่วยละลายเสมหะและบำรุงเสียงได้ดีที่สุด ในด้านอายุรเวทใช้แก้ไอ แก้หอบ และรักษาหลอดลมอักเสบ
7. ถั่งเช่า เป็นสมุนไพรที่โดดเด่นด้านระบบทางเดินหายใจ ภูมิแพ้ หอบหืด ขยายและลดการอักเสบของหลอดลม เพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ออกซิเจน เพิ่มภูมิคุ้มกัน

โรคไซนัสหรือไซนัสอักเสบที่มีอาการไม่มาก หากได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกต้อง หรือรู้วิธีดูแลตัวเองด้วยสมุนไพรที่หาได้ไม่ยาก ก็สามารถหายได้เองภายใน 2-3 สัปดาห์ หากปล่อยให้มีอาการเรื้องรังรวมถึงมีปัจจัยอื่น ๆ ร่วมด้วย อาจทำให้มีอาการแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของเรามากยิ่งขึ้น