โรคอ้วน และปัญหาสุขภาพที่มาจากความอ้วน

โรคอ้วน หรือการมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน สามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะวัยทำงานหรือผู้สูงวัยจะมีโอกาสเป็นโรคอ้วนได้ง่าย เนื่องจากคนที่อยู่ในวัยทำงานส่วนใหญ่ใช้เวลาอยู่ในที่ทำงานทำให้ขาดการออกกำลังกาย ส่วนผู้สูงอายุอาจเป็นช่วงวัยที่มีความเสื่อมถอยของอวัยวะต่าง ๆ การรับประทานอาหารและพักผ่อนมาก ๆ โดยไม่ได้เคลื่อนไหวร่างกายหรือใช้พลังงานทำให้อ้วนง่าย โรคอ้วนส่งผลเสียต่อสุขภาพอย่างไร บทความนี้มีความรู้มาแนะนำครับ

โรคอ้วนคืออะไร ?

โรคอ้วน เป็นสภาวะที่ร่างกายมีปริมาณไขมันสะสมในร่างกายจำนวนมาก โดยไขมันที่สะสมในร่างกายส่วนใหญ่จะพบที่บริเวณใต้ผิวหนังบริเวณต่าง ๆ เช่นหน้าท้อง สะโพก ต้นขา จากนั้นก็จะเริ่มสะสมในกล้ามเนื้อ และที่อวัยวะภายใน เช่น ตับ รวมทั้งไขมันสะสมในเส้นเลือดทำให้เส้นเลือดอุดตัน การเป็นโรคอ้วนทำให้ไม่สามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้สะดวกหรือคล่องแคล่วเช่นเดิม ซึ่งภาวะโรคอ้วนทำให้ร่างกายมีกระบวนการเมทาลิซึมที่สูงกว่าผู้ที่มีน้ำหนักปกติทำให้เหนื่อยง่ายกว่าคนปกติหรือคนที่ผอมกว่า

สาเหตุของโรคอ้วน

โรคอ้วน คือการที่ร่างกายของคนเรามีการสะสมไขมันมากผิดปกติ หรือสะสมไว้มากเกินกว่าที่ร่างกายจะเผาผลาญออกไป ส่วนใหญ่เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตและสาเหตุอื่น ๆ ดังนี้

1. พฤติกรรมการรับประทานอาหาร โดยเฉพาะคนที่ชอบรับประทานอาหารรสจัด เช่น รสหวาน มัน ดื่มเครื่องดื่มประเภทน้ำอัดลม และรับประทานอาหารไม่เป็นเวลาชอบทานจุกจิกหรือชื่นชอบขนมประเภทขบเคี้ยว ทำให้เป็นโรคอ้วนได้ง่าย
2. เพศ เพศมีผลต่อการเป็นโรคอ้วนเช่นกัน โดยเพศหญิงมีโอกาสเป็นโรคอ้วนได้ง่ายกว่าเพศชายสูงถึงเท่าตัว เนื่องจากเพศหญิงจะเกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ การคลอดบุตร ซึ่งจะต้องมีการบำรุงร่างกายเพื่อให้บุตรในครรภ์มีความสมบูรณ์แข็งจึงมีโอกาสเป็นโรคอ้วนตามมาได้
3. อายุ เมื่ออายุสูงขึ้นภาวะโรคอ้วนจะเริ่มตามมา เนื่องจากสภาพร่างกายและกระบวนการเผาผลาญพลังงานลดลงทำให้มีไขมันสะสมเพิ่มมากขึ้นได้ง่าย
4. พันธุกรรม โรคอ้วนสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมการได้ โดยพบว่าครอบครัวที่มีพ่อ แม่ เป็นโรคอ้วน มีโอกาสที่ลูกจะเป็นโรคอ้วนในอนาคตสูงถึงร้อยละ 80
5. ภาวะทางอารมณ์ บางคนเมื่อมีภาวะความเครียด วิตกกังวลกังวลใจ จะเลือกใช้วิธีสงบสติอารมณ์โดยการรับประทานอาหารทำให้เป็นโรคอ้วนได้ง่าย
6. การไม่ออกกำลังกาย สาเหตุใหญ่ของคนที่เป็นโรคอ้วน ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอตามสภาพความเหมาะสม เพื่อเพิ่มการเผาผลาญพลังงานจากอาหารที่รับประทานเข้าไป ป้องกันไม่ให้เกิดการสะสมของไขมันส่วนเกิน โดยเฉพาะผู้ที่ทำงานในสำนักงานและผู้สูงอายุ
7. เมทาบอลิซึมในร่างกาย หรือการเผาผลาญพลังงานของร่างกายเป็นกระบวนการทางเคมีในเซลล์ของร่างกายซึ่งจะแตกต่างกันระหว่างบุคคล ผู้ที่เผาผลาญสารอาหารหรือไขมันไม่ดีจะมีโอกาสเป็นโรคอ้วนได้ง่าย ซึ่งการเผาผลาญพลังงานเกี่ยวข้องกับการทำงานต่อมไร้ท่อ เช่น ต่อมไทรอยด์ เป็นต้น

อันตรายจากโรคอ้วน

โรคอ้วน ส่งผลต่อสุขภาพโดยก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนและโรคเรื้อรังต่าง ๆ ได้มากมาย ซึ่งอาจเป็นอันตรายร้ายแรงได้ เช่น

1. โรคไขมันอุดตันในเส้นเลือด โรคความดันโลหิตสูง ภาวะอ้วนยังทำให้หัวใจทำงานหนักที่ส่งผลให้เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ อาจทำให้หัวใจวายเฉียบพลัน หรือโรคเส้นเลือดในสมองตีบและตัน
2. โรคเบาหวาน ทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนอื่น ๆเช่น โรคไตวาย แผลหายช้า ตาบอดเนื่องจากอาการแทรกซ้อนของเบาหวานขึ้นตา
3. โรคข้อกระดูกเสื่อม เนื่องจากกระดูกต้องรองรับน้ำหนักตัวที่มากทำให้กระดูกอ่อนที่ข้อมีโอกาสเสื่อมได้ง่ายกว่าปกติ โดยเฉพาะบริเวณข้อเข่า ข้อสะโพก
4. โรคมะเร็งบางชนิด เช่น โรคมะเร็งลำไส้ โรคมะเร็งเต้านม โรคมะเร็งถุงน้ำดี มะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งรังไข่ หรือมะเร็งตับอ่อน ซึ่งล้วนเป็นโรคร้ายแรงทั้งสิ้น

แนวทางการรักษาและป้องกันโรคอ้วน

โรคอ้วน หรือการมีน้ำหนักตัวมาก ๆ จนส่งผลต่อสุขภาพรวมและมีภาวะแทรกซ้อนจากโรคเรื้อรังต่าง ๆ แพทย์จะทำการรักษาโดยแนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันในด้านต่าง ๆ เช่น

1. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภค เลือกรับประทานอาหารที่ไม่มีน้ำตาล หรือไขมันสูง มีวินัยในการรับประทานอาหารให้เป็นเวลาไม่กินจุกกินจิก รับประทานหารจำพวกผัก ผลไม้ ธัญพืช เนื้อปลา การประกอบอาหารโดยวิธีการนึ่งหรือต้ม แทนวิธีการทอดซึ่งจะทำให้มีไขมันสะสมในอาหารมากเกินไป เมื่อรับประทานเข้าไปจะทำให้อ้วนง่าย
2. หมั่นการออกกำลังอย่างสม่ำเสมอโดยเลือกการออกกำลังที่เหมาะสมกับโครงสร้างร่างกายของตนเอง จะทำให้ออกกำลังกายได้นานและสามารถเผาผลาญพลังงานมากขึ้นไม่มีไขมันสะสม หากไม่ค่อยมีเวลาออกกำลังกายก็สามารถเพิ่มกิจกรรมที่สามารถช่วยเผาผลาญพลังงานได้ เช่น การเดินขึ้นบันไดแทนการขึ้นลิฟต์ การกวาดบ้านถูบ้าน การทำสวนปลูกต้นไม้
3. การฝึกให้ตนเองเป็นผู้ที่มีอารมณ์แจ่มใส และมั่นคงอยู่เสมอ คือไม่เป็นผู้หงุดหงิดง่าย โกรธง่าย หรือวิตกกังวลกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งจนเกินไปซึ่ง อาการต่าง ๆ เหล่านี้จะทำให้เกิดการเครียดและจะมีความรู้สึกหิวอยากรับประทานอาหารตามมาจะทำให้อ้วนได้ง่านขึ้นนั่นเอง

การดูแลตนเองให้ห่างไกลจากโรคอ้วน เป็นเรื่องสำคัญ เพราะคนที่มีภาวะอ้วนหรือมีน้ำหนักตัวมาก ๆ นอกจากทำให้เกิดปัญหาสุขภาพมีโรคแทรกซ้อนได้ง่าย และเป็นปัญหาต่อการใช้ชีวิต นอกจากนั้นโรคอ้วนยังทำให้เกิดปัญหาทางด้านสังคม ทำให้สูญเสียความสามารถในการทำงาน และอาจปิดโอกาสในการทำงานในองค์กรต่าง ๆ ส่งผลทำให้ความสุขในชีวิตลดลง