อ้วนลงพุง โรคทางพันธุกรรมที่เป็นปัญหาต่อบุคลิกภาพ

คนที่เป็นโรคอ้วนหรือมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน ส่วนใหญ่จะมีภาวะอ้วนลงพุงร่วมด้วย ซึ่งนอกจากจะเป็นปัญหาต่อบุคลิกภาพที่ทำให้ขาดความมั่นใจในตัวเอง ยังหาเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายได้ยาก และสิ่งสำคัญผู้ที่มีภาวะอ้วนลงพุง มักเข้าใจว่าเป็นลักษณะอาการของคนอ้วนทั่วไป ทำให้ขาดการดูแลตนเองจนประสบกับความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดหรือมีปัญหาสุขภาพด้านอื่น ๆ เกิดขึ้นได้

ทำความรู้จัก ภาวะอ้วนลงพุง

อ้วนลงพุง (Metabolic Syndrome) หมายถึงกลุ่มโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบเผาผลาญอาหาร ทำให้เกิดไขมันสะสมที่บริเวณช่องท้องหรือบริเวณช่องเอวมากเกินไป เมื่อสะสมนาน ๆ ก็จะเห็นผนังหน้าท้องยื่นออกมาได้อย่างชัดเจน เกณฑ์ที่บ่งบอกภาวะอ้วนลงพุง มีดังนี้

• ในเพศชาย ต้องพบว่ามีความยาวของเส้นรอบเอวมากกว่า 90 ซม. หรือมากกว่า 36 นิ้ว
• ในเพศหญิง ต้องพบว่ามีความยาวของเส้นรอบเอวมากกว่า 80 ซม. หรือมากกว่า 32 นิ้ว
• ต้องพบปัจจัยเสียงต่อไปนี้ร่วมด้วย อย่างน้อย 4 ข้อ ได้แก่

1. เป็นผู้ที่ต้องกินยารักษาความดันโลหิตสูง หรือความดันโลหิตตั้งแต่ 180/85 มิลลิเมตรปรอทขึ้นไป
2. เป็นผู้ที่มีภาวะไขมันสูงและต้องกินยาลดไขมัน หรือระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์ในเลือดมากกว่า 150 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
3. เป็นผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 (ภาวะดื้ออินซูลิน ทำให้มีน้ำหนักเกิน มีถุงน้ำรังไข่ หรือรอยปื้นดำที่ผิวหนัง เช่น บริเวณต้นคอ)
4. ระดับคลอเลสเตอรอลชนิดดีในเลือดหรือ HDL-cholesterol น้อยกว่า 40 มิลลิกรัม/เดซิลิตรในเพศชาย และน้อยกว่า 50 มิลลิลิตร/เดซิลิตร ในเพศหญิง หรือผู้ที่เป็นไขมันสูงและต้องกินยาลดไขมันเป็นประจำ

สาเหตุของโรคอ้วนลงพุง

สาเหตุที่แน่ชัดของโรคอ้วนลงพุง หรือ Metabolic Syndrome ยังไม่ทราบแต่ชัด แต่อาจเกิดจากภาวะดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้เป็นโรคเบาหวานประเภทที่ 2 และผู้ป่วยเบาหวานชนิดนี้ส่วนใหญ่จะมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐานหรือเป็นโรคอ้วน พันธุกรรม อาหารที่รับประทาน รวมถึงพฤติกรรมการดำรงชีวิตก็เป็นสาเหตุหนึ่งของภาวะอ้วนลงพุง

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคอ้วนลงพุง

สำหรับปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคอ้วนลงพุง พบว่าสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยและที่พบได้มาก ได้แก่

• อายุ พบว่าอายุมากมีโอกาสอ้วนลงพุงได้สูงกว่าคนอายุน้อย ผู้ที่มีอายุ 20 พบภาวะนี้เพียง 10% คนที่อายุ 60 มีอัตราการเกิดโรคนี้ร้อยละ 40
• เชื้อชาติ คนผิวดำจะมีโอกาสเป็นโรคอ้วนลงพุงได้สูง
• คนที่เป็นโรคอ้วนหรือมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน จะพบว่าโอกาสอ้วนลงพุงได้มากกว่าคนผอม
• ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน จะมีโอกาสเป็นโรคอ้วนลงพุงได้สูง
• คนที่เป็นโรคเรื้อรังอื่น ๆ เช่น ความดันโลหิต

อันตรายต่อสุขภาพจากภาวะอ้วนลงพุง

1. เป็นสาเหตุทำให้หลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงหัวใจตีบ ทำให้เกิดโรคหัวใจได้ง่าย
2. ไตจะขับเกลือออกได้น้อยลง เป็นสาเหตุของโรคความดันโลหิตสูง
3. ผลจากไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์ที่สูง เป็นปัจจัยเสียงของการเกิดโรคหลอดเลือดตีบ
4. ภาวะเลือดจะแข็งตัวได้ง่าย ทำให้อุดหลอดเลือดที่ไปเลียงสมองหรือหัวใจ
5. ผู้ที่เป็นโรคอ้วนลงพุง มีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคเบาหวานได้ง่าย
6. เป็นสาเหตุของโรคหัวใจวาย หรือไตวาย
7. เป็นปัญหาต่อระบบหายใจ หายใจไม่เต็มอิ่ม ไม่เต็มปอด เสียงต่อภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
8. มีความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งต่าง ๆ มากกว่าคนปกติทั่วไป
9. เป็นสาเหตุของโรคข้อเสื่อม มีความเสียงต่อโรคข้ออักเสบ อาการปวดหลัง หรือปวดเข่า จากการรับน้ำหนักตัวที่มากขึ้น
10. ง่วงซึม อ่อนเพลีย และมีโอกาสเป็นอัมพาตหรือเสียชีวิตได้

การรักษาผู้ที่มีภาวะอ้วนลงพุง

ผู้ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นกลุ่มโรค Metabolic Syndrome หรืออ้วนลงพุง จะต้องได้รับการรักษาเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดและโรคเบาหวาน ขั้นตอนการรักษาแพทย์จะแนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น

• การออกกำลังกาย วันละ 30 นาทีอย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน
• เน้นรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ โดยลดอาหารประเภทไขมันลง และรับอาหารจำพวกแป้งไม่เกินร้อยละ 50 ของอาหารที่รับประทาน
• รับประทานอาหารที่มีใยอาหารสูง เช่น ธัญพืช ข้าวกล้อง ผัก ถั่ว และผลไม้
• ลดอาหารพวกเนื้อสัตว์
• รับประทานอาหารที่ใช้น้ำมันถั่วเหลืองแทนน้ำมันปาล์ม งดอาหารที่มีกะทิเป็นส่วนประกอบ

การรักษา โรคอ้วนลงพุง ด้วยวิธีปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต หากปฏิบัติอย่างเคร่งครัดและมี ระเบียบวินัยในตัวเอง ก็จะสามารถลดน้ำหนักตัวลดไขมันที่สะสมบริเวณช่องท้องและเอวได้อย่างเห็นผล กรณีการรักษาด้วยวิธีนี้ไม่ได้ผลงไม่สามารถลดน้ำหนักตัว หรือไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาล ไขมันหรือความดันโลหิตได้ แพทย์จำเป็นต้องใช้ยาในการควบคุม อ้วนลงพุง ถือเป็นภัยร้ายใกล้ตัวที่เป็นอันตรายต่อสุขร่างกายแล้ว ยังส่งผลต่อบุคลิกดภาพทำให้ขาดความเชื่อมั่นในตนเองและยังทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลงอีกด้วย