ต้อลม ปัญหาสุขภาพของผู้สูงวัย ป้องกันและรักษาได้

ปัญหาสายตาในผู้สูงวัยมีด้วยกันหลายประเภท ขึ้นอยู่กับลักษณะการใช้ชีวิต การทำงานและการดูแลรักษาสุขภาพดวงตาของแต่ละบุคคล แต่หนึ่งในปัญหาทางด้านสายตาที่พบมากในผู้สูงวัยเป็นอันดับต้นๆก็คือ ต้อลม โรคนี้เกิดจากอะไร และมีวิธีป้องกันรักษาหรือไม่ บทความนี้มีคำตอบ

ต้อลม คืออะไร เกี่ยวข้องอย่างไรกับต้อเนื้อ

ต้อลม เป็นปัญหาทางด้านสายตาที่พบมากในผู้สูงวัย ไม่ใช่เนื้องอกหรือมะเร็ง แต่เป็นการเสื่อมของเยื่อบุตาขาว ลักษณะเป็นแผ่นเนื้อสีขาวเหลืองหรือมีลักษณะเป็นก้อนเนื้อ เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุตาขาวข้างกระจกตาดำ พบมากบริเวณหางตาเนื่องจากเป็นด้านที่สัมผัสกับสิ่งที่เป็นปัจจัยเสี่ยงมากที่สุด อาการของต้อลมในผู้สูงอายุ หากไม่ได้รับการดูแลรักษาอาการอาจลุกลามจนกลายเป็นต้อเนื้อ ที่มีลักษณะเป็นก้อนเนื้อขยายตัวใหญ่ขึ้น มีความหนามากขึ้นและลามไปถึงบริเวณกระจกตาดำทำให้ส่งผลต่อการมองเห็นหรือเกิดความผิดปกติทางสายตาอย่างถาวร

สาเหตุของต้อลมในผู้สูงวัย

สาเหตุการเกิดโรคที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัดแต่พบว่า ต้อลม ในผู้สูงอายุมีปัจจัยสำคัญมาจากมลภาวะที่ตากระทบอยู่เป็นเวลานาน เช่น ลม ฝุ่น ควัน สารเคมี และมลพิษทางอากาศ แสงแดดที่มีรังสีอัลตราไวโอเลตอยู่ด้วย ความร้อนหรือไอร้อนต่าง ๆ คือสาเหตุทำให้เกิดอาการต้อลมรวมทั้งกรรมพันธุ์ที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากพ่อแม่ปู่ย่าตาทวดที่เป็นสาเหตุของโรคนี้ได้เช่นกัน

อาการของโรคต้อลมในผู้สูงอายุ

อาการโดยทั่วไปของต้อลมอาจมีทั้งแบบไม่แสดงอาการใด ๆ เลย จนถึงอาการอักเสบที่รุนแรง ซึ่งแต่ละคนอาจมีอาการที่แตกต่างกันออกไป อาการที่สังเกตได้ มีดังนี้

1. มีอาการตาแห้ง แสบตา หรือเคืองตา
2. รู้สึกเหมือนมีเม็ดทรายหรือเศษผงติดอยู่ในดวงตา
3. มีอาการตาบวมและเจ็บตา
4. เปลือกตาหรือผิวบริเวณรอบดวงตามีอาการบวมแดง
5. สายตามีปัญหาในการมองเห็นเพิ่มมากขึ้น

การรักษาต้อลม

ต้อลมในระยะเริ่มแรกอาจมีขนาดเล็กไม่เป็นอันตรายต่อดวงตา การดูแลรักษาเพื่อไม่ให้อาการผิดปกติหรือลุกลามจนเกิดการอักเสบทำได้หลายวิธี ดังนี้

1. หลีกเลี่ยงปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดต้อลม เช่น แสงแดด ลม ฝุ่น ควัน หรือไอร้อน และความร้อนต่าง ๆ
2. ป้องกันตนเองจากปัจจัยกระตุ้น เช่น สวมแว่นกันแดด หรือพักสายตาเป็นระยะเมื่อต้องทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์ หรือเครื่องมือสื่อสารอื่น ๆ เพื่อป้องกันอาการตาแห้ง
3. ใช้ยาหยอดตาเพื่อลดอาการ สำหรับผู้สูงอายุที่มีอาการเคืองตา น้ำตาไหล

การรักษาต้อลมที่กลายเป็นต้อเนื้อ

อาการต้อลมในผู้สูงอายุ หากเป็นแล้วไม่ได้รับการดูรักษาปล่อยให้อาการรุนแรงและลุกลามกลายเป็นต้อเนื้อ มีก้อนเนื้อหนาและขยายตัวใหญ่ขึ้นจนลามไปถึงกระจกตาดำ ทำให้การมองเห็นผิดปกติหรือมองไม่เห็นอย่างถาวร ซึ่งการรักษาต้อลมที่กลายเป็นต้อเนื้อทำได้ ดังนี้

1. ลอกต้อเนื้อแบบไม่ปลูกเนื้อเยื่อ จักษุแพทย์จะลอกต้อเนื้อออก แล้วทิ้งบริเวณที่ลอกไว้ให้เนื้อเยื่องอกกลับมาคลุมส่วนที่ลอกออกไปเอง วิธีนี้มีข้อดีคือใช้เวลาน้อย แต่อาจกลับมาเป็นต้อเนื้อได้อีก
2. ลอกต้อเนื้อแบบปลูกเนื้อเยื่อโดยใช้เยื่อบุตาขาว จักษุแพทย์จะลอกต้อเนื้อออกแล้วทำการเลาะเนื้อเยื่อบุตาขาว ที่อยู่บริเวณใต้เปลือกตาด้านบนมาแปะบริเวณที่ลอกก้อนเนื้อออกไป วิธีนี้จะช่วยลดโอการการเกิดต้อลมซ้ำได้มากถึง 40% – 50%
3. ลอกต้อเนื้อแบบปลูกเนื้อเยื่อโดยใช้เยื่อรก วิธีนี้เป็นการลอกก้อนเนื้อออกแล้วใช้เนื้อเยื่อรก มาแปะบริเวณที่ลอกก้อนเนื้อออก เยื่อรกได้มาจากสภากาชาติไทยที่เก็บรักษาไว้ซึ่งได้จากการคลอดบุตร

ภาพโดย Gabor Jeszenszky จาก Pixabay

การดูแลผู้สูงอายุหลังผ่าตัดลอกต้อเนื้อ

• หลังการผ่าตัดหรือลอกต้อเนื้อผู้ป่วยต้องระมัดระวังและห้ามน้ำเข้าตาเป็นเวลาอย่าน้อย  7 – 10 วันระวังอย่าให้น้ำเข้าตา
• ห้ามผู้ป่วยขยี้ตาเป็นเวลาอย่างน้อย 2สัปดาห์
• หลีกเลี่ยง แสงแดด ลม ฝุ่น และควัน เพื่อป้องกันการเป็นซ้ำของต้อเนื้อ
• หลังการผ่าตัดแพทย์จะให้ใช้ฝาครอบตา ไม่ควรแกะออกก่อนกำหนด และควรสวมฝาครอบตาตอนนอนหลับด้วย เพื่อป้องการการสัมผัสดวงตาขณะหลับ
• หลังการผ่าตัดผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงการทำงานหนัก ยกของหนัก หรือทำกิจกรรมใด ๆที่มีแรงกระแทกเพื่อป้องกันการกระทบกระเทือนถึงบาดแผล
• ควรไปพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง กรณีแผลผ่าตัดมีการอักเสบบวมแดงให้รีบไปพบแพทย์

วิธีป้องกันต้อลมต้อเนื้อในผู้สูงอายุ

• ตรวจสุขภาพตาเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป
• ผู้สูงอายุควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออย่า9งน้อยวันละ 7-8 ชั่วโมง เพื่อป้องกันอาการเคืองตา สายตาพร่ามัว ตาแห้ง จากการใช้สายตามาก ๆ และพักผ่อนไม่เพียงพอ
• ควรสวมใส่แว่นตากันลม ฝุ่น ควันเมื่อจำเป็น เช่น อยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีฝุ่นลออ ลมแรง ๆ หรือเมื่ออยู่กลางแจ้งเพื่อป้องกันแสงแดด
• เมื่อมีปัญหาสุขภาพตา ไม่ควรซื้อยามาหยอดเอง เนื่องจากยาหยอดอาจมีส่วนผสมของสเตียรอยด์
• กรณีผู้สูงอายุที่เป็นต้อลมอยู่แล้ว ควรดูแลรักษาป้องกันอาการรุนแรงหรือลุกลามกลายเป็นต้อเนื้อ ทำให้การดูแลรักษาทำได้ยากและมีค่าใช้จ่ายมากขึ้น

ต้อลม ปัญหาสุขภาพของผู้สูงวัย หากเรู้ทันโรค รู้สาเหตุของโรค มีวิธีป้องกันและดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง หมั่นตรวจสุขภาพตาเป็นประจำทุกปีและพบแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการผิดปกติหรือมีปัญหาทางสายตา เพียงเท่านี้ก็ทำให้ห่างไกลจากโรคต้อลมและต้อเนื้อได้แล้ว